Damkompas.nl

Typezetjes

Soorten typezetjes

In het damspel hebben significante combinaties en slagmechanismen een eigen naam gekregen. In zijn boek "Alle typezetjes" is Arie van der Stoep nagegaan welke benamingen in de damhistorie zijn gebruikt, of een dergelijke benaming relevant is en zoja geeft hij ervan een kenmerkende beschrijving.

Het blijkt regelmatig voor te komen dat met dezelfde benaming verschillende slagprincipes worden aangeduid. Of eenzelfde slagprincipe heeft meerdere namen. Ook is de naamgeving niet volledig voor alle mogelijke typezetjes. Kortom het is allemaal nogal chaotisch en verwarrend.

Ik heb niet de illusie een orde in deze benamingen aan te kunnen brengen, maar ik denk wel een aantal hoofduitgangspunten te kunnen benoemen.

Ten eerste is er de indeling van Piet Roozenburg voor slagcombinaties, die plaatsgebonden zijn en eindigen op een bepaald veld (M.E.R.P.-indeling). Deze typezetjes kennen vaak al een lange historie en komen vooral voor in het klassieke spelgenre. Voorbeelden zijn: de Coup Royal, Coup Philippe, Bomzet, Zetje van Weiss. Deze specifieke typezetjes behandel ik verder in het hoofdstuk Plaatsgebonden Combinaties.

Dan zijn er de slagcombinaties, die op meerdere plaatsen op het dambord kunnen voorkomen en die gebaseerd zijn op een specifiek slagmechanisme. Het lijkt daarbij zinvol om voor een beter begrip soms een onderscheid aan te brengen tussen situaties waarbij de tegenstander niet op slag staat of juist wel. In het geval de tegenstander op slag staat mag je (min of meer) tweemaal achter elkaar zetten, omdat de tegenstande bij de volgende beurt eerst moet slaan. Ook kan het voorkomen dat de tegenstander tijdens het uitvoeren van een combinatie op slag wordt gezet. Dit kan een extra verrassingseffect zijn, waarmee de tegenstander kan worden belaagd. Ook zijn er combinaties te onderscheiden, die eveneens gebruikmaken van een dergelijk specifiek slagmechanisme, maar dan alleen als hulpcombinatie.

Voor een wedstrijddammer is het niet nodig om alle benamingen van de typezetjes te kennen. Veel belangrijker is dat je ze in het wedstrijdspel onderkent en ten eigen voordele gebruikt. Wel is het zo dat het gemakkelijker is met anderen over een partij van gedachten te wisselen, als je de belangrijkste benamingen kent. Zelf heb ik gemerkt, dat door mijn bestudering van alle mogelijke typezetjes en de verschillen ertussen, ik in de partij meer combinaties onderken aan de hand van de diverse benamingen.

Typezetjes met Directe Combinaties

Typezetjes met een heen- en weerslag

Heen en weer bij Zetje van Weiss
De Pendelslag ook wel Coup de la Navette
De Coup de Rappel of Coup de Revenez-y
Overige zetjes met een heen- en weerslag (Schommelslag)

Heen en weer bij het zetje van Weiss

De typezet Coup de l'Express maakt gebruik van dit heen en weer slagprincipe.

Praktijkvoorbeelden van deze vorm kun je bekijken bij het hoofdstuk Zetje van Weiss met heen- en weerslag

Register van typezetjes

Hieronder volgt een alfabetische lijst van de typezetjes op deze website. Het getal er achter is (Bij benadering) het aantal voorbeelden, dat ik van het betreffende zetje in de wedstrijdpraktijk heb gevonden. In totaal zijn dit inmiddels ruim 1.000 partijfragmenten.
Door te "klikken" op de naam kom je direct uit bij de betreffende paragraaf.

Naam Typezetje	Aantal
Assommoir, Coup de l'	10
Aiguille, Coup de l'	10
Arnoux, Coup	10
Arrêt, Coup d'	20
Beetszet	3
Bombe, Coup de la	27
Bonnard, Coup du	27
Boogzetje	13
Boulanger, Coup du	14
Central, Coup	3
Chassé-Croisé, Coup du	13
Chevron, Coup du	13
Cros, Coup	9
Croc, Coup de	14
Dormeur, Coup du	20
Double Atout, Coup du	4
Double Bis, Coup du	40
Double Deux, Coup du	30
Double Trappe, Coup de la	8
Epicier, Coup de l'	3
Escargot, Coup de l'	17
Escargot, Coup de l' (verkort)	11
Espagnol, Coup de l'	2
Express, Coup de l'	61
Fabre, Coup	6
Fusil de Chasse, Coup de	1
Girouette, Coup de	30
Haarlemmerslag	4
Hollandse Slag	6
Hielslag	68
Jarnac, Coup de	21
Kaatsingszetje	34
Kaatsingszetje (Indirect)	15
Lineaalslag	12
Lochtenberg, Zetje van	7
Lunette (Trap Shot), Coup de la	37
Lunette (overig), Coup de la	27
Mazette, Coup de	24
Napoleon, Coup	16
Parallèle, Coup	22
Pendelslag	39
Philippe, Coup	42
Promenade, Coup de la	2
Raakzet	6
Raichenbach, Coup	4
Raphaël, Coup	4
Rappel, Coup de	17
Renversé, Coup	23
Renversé Via Dam, Coup	10
Ricou, Coup	7
Royal, Coup	199
Royal, Coup (gespiegeld)	2
Serf, Coup	1
Songeur, Coup du	3
Springer, Coup	3
Tiroir, Coup du	31
Trappe, Coup de la	6
Trombone, Coup du	45
Wallon, Coup	26
Weiss, Zetje van	(61)